CAO NGỌC CẨU - CAO DƯỢC LIỆU THIÊN VIỆT NHẬT
1. Mô tả dược liệu:
- Tên Gọi Khác: Tỏa dương, củ pín, xà cô, địa mao cầu, củ gió đất.
- Tên Khoa Học: Cynomorium songaricum.
- Thuộc Họ: Balanophoraceae (Gió đất).
- Thuộc tính:
Nấm ngọc cẩu là cây sống lâu năm. Cây tồn tại và phát triển bằng cách sống ký sinh trên các cây gỗ lớn, có tán lá rộng trong rừng. Về bản chất, loại cây này vốn không thuộc họ nhà nấm nhưng khi chồi lên khỏi mặt đất, phần ngọn có hình dáng tương tự như thân cây nấm nên được dân gian gọi với cái tên là “nấm ngọc cẩu”.
Nấm ngọc cẩu có mấy loại?
Tùy theo màu sắc, hình dáng mà nấm ngọc cẩu được chia thành nhiều loại khác nhau. Trong đó, phổ biến nhất là các loại sau:
– Theo hình dạng bên ngoài:
Nấm ngọc cẩu đực: Thân hình chóp, chiều dài dao động từ 10 – 15cm nhưng cũng có khi dài hơn. Quan sát bên ngoài thấy màu đỏ nâu thẫm được tạo thành bởi vô số những cán hoa nhỏ li ti , có mo màu tím bao bọc bên ngoài, không mở bung ra. Loại nấm này sẽ có hương thơm dịu và mùi thơm nhiều hơn so với giống cái.
Nấm ngọc cẩu cái: Thân cây bé hơn, bông to, dài tương tự như bắp nhô non. Hương thơm có nhưng ít. Củ non và chứa ít chất xơ.
– Phân theo màu sắc của ruột:
Nấm ruột vàng: Phần ruột bên trong có màu vàng và thơm
Nấm ruột đỏ, tím: Ruột màu đỏ, một số loại hơi ngả sang sắc tím. Chiều dài và đường kính nhỏ hơn so với nấm ruột vàng.
Phân bố
Nấm ngọc cẩu phát triển tốt trong môi trường rừng sâu ẩm thấp có độ cao trên 1500 mét, dưới các tán cây lớn. Ở nước ta, dược liệu này được tìm thấy nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Yên Bái, Cao Bằng, Tam Đảo, Lào Cai, Ba Vì, Sơn La, Hòa Bình, Hoàng Liên Sơn, Sa Pa.
Bộ phận dùng
Có thể dùng toàn cây nấm ngọc cẩu làm thuốc.
Nấm ngọc cẩu có vào mùa nào?
Nấm ngọc cẩu thường có vào thời điểm từ tháng 9 – 12 hàng năm. Những cây đạt kích thước chuẩn sẽ được người dân thu hái về. Sau tháng 12, một số cây còn sót lại sẽ bị chìm xuống đất và tiếp tục phát triển vào năm sau khi gặp điều kiện thuận lợi.
Thu hoạch – sơ chế
Nấm ngọc cẩu thường mọc theo cụm. Trong cùng một cụm có thể tìm thấy cả nấm đực lẫn cái. Những cây nấm có kích thước to bằng ngón tay lớn, màu nâu hay đỏ sẫm sẽ được đào về. Một vài nhánh còn quá bé sẽ được giữ lại để chúng tiếp tục phát triển và thu hoạch vào những lần sau đó.
Sau khi đào về, nấm sẽ được đem rửa qua nhiều lần nước cho sạch, để ráo nước. Dùng tươi hoặc sấy khô cả củ hay cắt thành nhiều lát mỏng theo chiều dọc phơi trong bóng râm cho hơi se mặt lại là được.
Đặc điểm dược liệu
Nấm ngọc cẩu khô có màu đen hoặc sẫm, hơi mềm, bề mặt sù xì, hình dáng không đồng nhất. Một đầu hình bầu dục, thon dài về phía dưới thân.
- Thành phần hóa học:
Trong nấm ngọc cẩu chứa:
Chất béo, Tinh dầu, Gentianine, Carpaine, Choline, Vitexin, Orienti, 13 loại axit amin
Chất kích thích ham muốn tình dục, cải thiện nội tiết tố nam: Testosterone, L Arginin
2. Tác dụng của Dược liệu Ngọc Cẩu
Nấm ngọc cẩu vị chát, ngọt, tính ôn, quy vào Tỳ, Thận và có nhiều tác dụng chữa bệnh như trị yếu sinh lý, liệt dương, táo bón, đau nhức xương khớp, bồi dưỡng cơ thể. Dược liệu này không độc và hầu như không có tác dụng phụ. Dùng nấu ăn, sắc uống hoặc ngâm rượu đều rất an toàn.
Tính vị:
Dược liệu này có vị chát nhẹ, hơi ngọt, tính ôn.
Quy kinh:
Tỳ, Thận
Công dụng của nấm ngọc cẩu
Theo Đông y, nấm ngọc cẩu có tác dụng bổ Tỳ dưỡng Thận, tráng dương, bổ máu, giảm đau, kích thích lưu thông khí huyết, bồi dưỡng cơ thể, nâng cao khả năng sinh lý.
Dược liệu này được chỉ trị các chứng bệnh sau:
- Đau nhức xương khớp
- Yếu sinh lý
- Liệt dương
- Rối loạn cương dương
- Xuất tinh sớm
- Di tinh
- Liệt dương
- Suy giảm trí nhớ và sức khỏe
Ngoài ra, nấm ngọc cẩu còn được dùng trong làm đẹp, dưỡng da, trị nám, tàn nhang, ngăn ngừa thiếu máu và phục hồi sức khỏe cho phụ nữ sau sinh.
Cách sử dụng nấm ngọc cẩu
Dùng nấm ngọc cẩu dạng sắc, ngâm rượu uống hoặc chế biến thành các món ăn bài thuốc. Tùy theo mục đích mà sử dụng với liều lượng thích hợp.
