CAO KHÔ CÂU KỶ TỬ - CAO DƯỢC LIỆU THIÊN VIỆT NHẬT
1. Mô tả dược liệu:
- Tên Gọi Khác: Kỷ tử, Câu Khởi, Khởi tử, Địa Cốt tử, Khủ khởi.
- Tên Khoa Học: Fructus Lycii.
- Thuộc Họ: Cà (Solanaceae).
- Thuộc tính:
Câu Kỷ Tử là một cây thước quý, cây cao 0.50m đến 1.5m. Cành nhỏ, thỉnh thoảng có gai ngắn mọc ở kẽ lá. Lá mọc so le, một số mọc vòng tại một điểm. Cuống lá ngắn 2 – 6mm, phiến lá hình mác. Đầu lá và phía cuống của lá đều hẹp, hơi nhọn, dài 2 – 6cm, rộng 0.6 – 2.5cm, mép lá nguyên. Hoa nhỏ, mọc đơn độc ở kẽ lá hoặc có một số hoa tụ lại. Cánh hoa màu tím đỏ. Quả mộng, hình trứng dài 0.5 – 2cm, đường kính từ 4 – 6mm. Khi chín có màu đỏ sẫm hoặc vàng đỏ. Hạt nhiều, hình thận dẹt, dài 2 – 2.5mm. Ra hoa từ tháng 6 – 9, có quả từ tháng 7 – 10.
Phân bố của câu kỷ tử
Có nhiều ở Trung Quốc, nước ta còn phải nhập nhiều. Có ở các tỉnh biên giới Việt Nam như Quảng Đông, Quảng Tây, Vân Nam.
Bộ phận dùng làm thuốc: quả khô.
Thu hái, sơ chế câu kỷ tử:
Hái quả hàng năm vào tháng 8-9, phơi khô. Khi quả chín đỏ hái vào sáng sớm hoặc chiều mát, trải mỏng, phơi trong râm mát. Đến khi bắt đầu nhăn mới phơi chỗ nắng nhiều cho đến khi thật khô.
2. Tác dụng của Dược liệu câu kỷ tử
Thuốc có tác dụng tăng cường miễn dịch không đặc hiệu. Kết quả nghiên cứu gần đây cho biết Kỷ tử có tác dụng nâng cao khả năng thực bào của tế bào đại thực bào. Tăng hoạt lực của enzym dung khuẩn của huyết thanh, tăng số lượng và hiệu giá kháng thể. Chứng tỏ Kỷ tử có tác dụng tăng cường tính miễn dịch của cơ thể. Thành phần có tác dụng là Polysaccharide Kỷ tử (Trung Dược Học).
Thuốc có tác dụng tăng cường chức năng tạo máu của chuột nhắt. (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
Chất Betain là chất kích thích sinh vật. Cho vào thức ăn cho gà ăn có tác dụng tăng trọng và đẻ trứng nhiều hơn. Cũng làm cho chuột nhắt tăng trọng rõ (Trung Dược Học).
Thuốc có tác dụng hạ Cholesterol của chuột cống. Chất Betain của thuốc có tác dụng bảo vệ gan chống thoái hóa mỡ, hạ đường huyết. (Trung Dược Học).
Chất chiết xuất nước của thuốc có tác dụng hạ huyết áp ức chế tim, hưng phấn ruột. (tác dụng như Cholin). Chất Betain không có tác dụng này (Trung Dược Học).
Nước sắc Kỷ tử có tác dụng hưng phấn tử cung cô lập của thỏ. (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
Thuốc có tác dụng ức chế ung thư đối với chuột nhắt S180. Các học giả Nhật Bản có báo cáo năm 1979 là lá và quả Kỷ tử có tác dụng ức chế tế bào ung thư trong ống nghiệm. (Trung Dược Học).
Các tác giả Trung Quốc trên thực nghiệm cũng phát hiện thuốc. (lá, quả và cuống quả của Kỷ tử (vùng Ninh Hạ)). Có tác dụng ức chế ở mức độ khác nhau hai loại tế bào ung thư ở người. (Trung Dược Học).
